هیسترکتومی یا عمل برداشتن رحم

هیسترکتومی یک روش جراحی است که طی آن رحم را خارج می کنند. رحم محل رشد کودک در دوران بارداری است. با انجام این عمل شما توانایی باردار شدن را از دست می دهید و بعد از عمل برداشتن رحم ، پریود نمی شوید. در این جراحی کل رحم و یا به احتمال زیاد دهانه رحم را از بدن خارج می کنند. بسته به دلیل جراحی ، این پروسه ممکن است شامل برداشتن برخی اندام ها و بافت های اطراف مانند لوله های فالوپ و تخمدان ها باشد. از دلایل این جراحی می توان به خونریزی غیر طبیعی ، افتادگی رحم ، فیبروئید ها و سرطان اشاره کرد. با توجه به نوع عمل شما ، بهبودی پس از این جراحی معمولاً چهار تا شش هفته طول می کشد. (hysterectomy) در دسته ای از جراحی ها قرار داد که از طریق یک تکنیک تهاجمی ، رحم از بدن بیمار خارج می شود. برای بسیاری از افراد سوال پیش می آید که چرا این کار انجام می شود و چه خطراتی در پی آن ممکن است بیمار را تهدید کند ؟ در جواب باید گفت قطعا از طریق این متد نیازهای درمانی بسیاری برطرف شده است که در ادامه این مقاله از دکتر فرزانه درویش زاده ، متخصص زنان و زایمان و نازایی در تهران به طور مفصل به این موضوع خواهیم پرداخت. اگر شما در دسته ای از افراد قرار دارید که می خواهید آگاهی خود را ارتقا دهید مطالب زیربرای شما مفید واقع می شود.

دلایل مختلف جراحی هیسترکتومی

• فیبرویید های رحم که باعث درد ، خونریزی یا مشکلات دیگر می شود
• افتادگی رحم ، که لغزش رحم از موقعیت طبیعی خود به داخل کانال واژن است
• سرطان رحم ، دهانه رحم یا تخمدان
• اندومتریوز
• خونریزی غیر طبیعی واژن
• درد مزمن لگن
• آدنومیوز یا ضخیم شدن رحم

انواع روش های برداشتن رحم در زنان

باتوجه به دلایل انجام هیسترکتومی در تهران ، جراح ممکن است تمام یا تنها بخشی از رحم را بردارد. این که آیا لازم است لوله‌های فالوپ و یا تخمدان‌ها برداشته شوند یا خیر بستگی به نظر بهترین متخصص زنان تهران دارد. در ادامه انواع مختلف این عمل جراحی به صورت کامل توضیح داده شده است.

هیسترکتومی کامل (Total hysterectomy) : از رایج ترین پروسه ها است که در آن اصولا پزشک رحم و دهانه آن را که گردن رحم نامیده می شود ، حذف می کند.

هیسترکتومی سوپراسرویکال (Supracervical hysterectomy) : در هيسترکتومي سوپراسرویکال یا ساب توتال تنها قسمت بالایی رحم را برداشته و دهانه رحم را در جای خود می گذارند. به این روش ساب توتال (نیمه کامل) نیز گفته می شود.

هیسترکتومی کل رحم : طی این جراحی بافت کناره های رحم ، لوله های فالوپ ، دهانه رحم و قسمت بالایی واژن ؛ را برمیدارند. برداشتن کل رحم معمولاً تنها زمانی انجام می شود که سرطان وجود داشته باشد. اگر بیمار یائسگی را تجربه نکرده باشد ، برداشتن تخمدان ها علائم یائسگی را در بیمار شروع می کند. جراح ممکن است تخمدان ها را با روشی به نام اوفورکتومی بردارد یا ممکن است آنها را در جای خود بگذارد. هنگامی که لوله ها برداشته می شوند ، به آن عمل سالپنژکتومی (salpingectomy) می گویند. هنگامی که کل رحم ، هر دو لوله و هر دو تخمدان برداشته می شوند ، این عمل را هیسترکتومی و سالپنژکتومی-اووفورکتومی دوطرفه ( hysterectomy and bilateral salpingectomy-oophorectomy) می نامند.

رادیکال : اگر پزشک بخواهد علاوه بر رحم و بافت های اطراف آن مانند لوله فالوپ ، بخشی از واژن ، تخمدان ها ، غدد لنفاوی و بافت چربی را نیز بردارد از روش برداشتن رحم رادیکال استفاده کرده است.

انواع روش های جراحی برداشتن رحم

جراحان بسته به تجربه جراحی که دارند و با در نظر گرفتن سلامت کلی بیمار از روش های مختلفی برای هیسترکتومی در تهران استفاده می کنند. روش برذاشتن رحم و تخمدان ها تا حدودی زمان بهبودی پس از عمل را تعیین می کند. به صورت کلی دو روش برای این جراحی وجود دارد : جراحی سنتی یا باز و جراحی با استفاده از روش‌های کم تهاجمی یا MIP

هیسترکتومی با جراحی باز

برداشتن رحم به روش شکمی یک جراحی باز است. این رایج ترین روش برای انجام این پروسه است که حدود 54 درصد از این عمل را در همه بیماری های خوش خیم تشکیل می دهد. برای انجام این فرآیند به صورت شکمی ، جراح یک برش 5 تا 7 اینچی ، بالا و پایین یا پهلو به پهلو ، در سراسر شکم ایجاد می کند. سپس جراح رحم را از طریق این برش خارج می کند. پس از برداشتن رحم با این روش ، فرد معمولاً 2 تا 3 روز را در بیمارستان می گذراند.

هیسترکتومی MIP

چندین روش وجود دارد که می توان در در آوردان رحم MIP در تهران با دکتر درویش زاده ، استفاده کرد :

• هیسترکتومی واژینال : جراح برشی در واژن ایجاد می کند و رحم را از طریق این برش خارج می کند. پس از جر احی برش بخیه زده میشه و جای زخم قابل مشاهده باقی نمی ماند.
• هیسترکتومی لاپاراسکوپی : این جراحی با استفاده از لاپاراسکوپ انجام می شود که یک لوله با دوربین روشن است و از طریق یک برش کوچک ایجاد شده در شکم وارد رحم شده و رحم را بیرون می آورند. طی عمل جراحی با استفاده از دوربین می توان همه چیز را مشاهده کرد.
• هیسترکتومی واژینال با کمک لاپاروسکوپی : جراح از ابزارهای لاپاراسکوپی در شکم برای کمک به برداشتن رحم از طریق برش در واژن استفاده می کند.
• هیسترکتومی لاپاروسکوپی با کمک ربات : این روش مشابه هیسترکتومی لاپاراسکوپی رحم است، اما جراح یک سیستم رباتیک پیچیده از ابزارهای جراحی را از خارج از بدن کنترل می کند. این فناوری پیشرفته به جراح اجازه می دهد تا با استفاده از دست ابزار های جراحی را در داخل بدن بیمار کنترل کند و عمل برداشتن رحم را روی یک صفحه نمایش سه بعدی مشاهده کند.

چرا جراحی هیسترکتومی انجام می شود ؟

• خونریزی غیر طبیعی یا شدید واژینال که با روش های درمانی دیگر کنترل نمی شود.
• درد شدید همراه با قاعدگی که با روش های درمانی دیگر کنترل نمی شود.
• لیومیوما یا فیبروئید های رحم (تومورهای غیر سرطانی).
• افزایش درد لگن مربوط به رحم که با درمان های دیگر کنترل نمی شود.
• افتادگی رحم (رحمی که به دلیل ضعیف شدن عضلات پشتیبان به داخل کانال واژن راه یافته است) که می تواند منجر به بی اختیاری ادرار یا مشکل در حرکات روده شود.
• سرطان دهانه رحم یا رحم یا ناهنجاری هایی که ممکن است منجر به سرطان شود.
• شرایط پوشش داخلی رحم مانند هیپرپلازی ، پولیپ های عود کننده رحم یا آدنومیوز

معرفی اندام تناسلی بانوان

بسیاری از بانوان از جزئیات دستگاه تولید مثل خود اطلاعی ندارند ؛ در واقع با آگاهی از آناتومی اندام تناسلی می توانید به کاربرد هیسترکتومی در بخش های مختلف آن پی ببرید. قسمت های مختلفی که طی این پروسه تحت تاثیر قرار می گیرند عبارتند از :

• رحم : عضو گلابی شکل که در وسط لگن شما قرار دارد ؛ در واقع این عضو از کودکی تشکیل و با بالا رفتن سن به تدریج رشد و پوشش داخلی آن در طی دوران قاعدگی ریزش می کند.
• دهانه رحم : گردنه ای که از طریق آن رحم به واژن متصل می شود ، دهانه رحم نام دارد. این عضو قسمت مجزایی از رحم در نظر گرفته نمی شود و در واقع در قسمت تحتانی آن قرار دارد.
• واژن : لوله عضلانی زیر دهانه رحم.
• لوله فالوپ : لوله هایی که از طریق آن رحم به تخمدان متصل می شود.
• تخمدان ها : عضوهای کوچکی که  هر ماه یک تخمک آزاد می کند.

چگونه برای هیسترکتومی آماده شویم ؟

درصورتی که پزشک این متد درمانی را برای شما در نظر گرفت لازم است اقدامات زیر را در نظر داشته باشید :

1. داشتن سلامت عمومی مطلوب به شما کمک می کند که دوران بهبودی کوتاه و بدون ریسک را پشت سر بگذارید.
2. مصرف سیگار را قطع کنید.
3. رژیم غذایی سالم را در نظر بگیرید. لازم است بدانید مواد مغذی مختلف اعم از سبزیجات ، کربوهیدرات ، پروتئین و غیره می بایست در برنامه غذایی شما وجود داشته باشند.
4. به طور منظم ورزش کنید.
5. در صورتی که اضافه وزن دارید ، حتما وزن خود را کم کنید.
6. لازم است قبل از انجام برداشت رحم ، پزشک را ویزیت کنید. در طی این ویزیت تعدادی آزمایش برای شما درنظر گرفته می شود که تعیین می کند آیا برای انجام این پروسه آمادگی دارید یا خیر.

بعد از هیسترکتومی

همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد این روش درمانی یک جراحی بزرگ محسوب می شود که نیاز است به مدت 5 روز بعد از آن در بیمارستان بستری بمانید. اغلب افراد می خواهند بدانند که دوران نقاهت آن ها چه مدت زمانی طول می کشد ، در پاسخ باید گفت 6 الی 8 هفته مدت زمانی است که پزشکان برای دوران نقاهت آن در نظر گرفته اند. اگرچه این موضوع بسته به روش انجام آن متفاوت خواهد بود. در طی این مدت تنها راهی که باعث می شود که شما به سرعت به حالت طبیعی خو بازگردید ، استراحت کردن می باشد. از انجام فعالیت های سنگین پرهیز کنید و مراقبت های بعد از آن را مو به مو اجرا کنید.

اقدامات بعد از هیسترکتومی

• بعد از اینکه پروسه درمانی با موفقیت به اتمام رسید ، شما به اتاق ریکاوری منتقل می شوید.
• پس از هوشیاری شما متوجه درد خواهید شد ، پزشک برای کنترل آن قرص هایی رابرای شما تجویز می کند.
• برخی افراد بعد از خارج کردن رحم ، دچار حالت تهوع می شوند ، این موضوع بسیار طبیعی و مسبب اصلی آن داروهای بیهوشی می باشد.
• زخم های شما به خوبی پانسمان می شوند.
• شما در این مدت نمی توانید به دستشویی بروید ، بنابراین تیم پزشکی با تعبیه کاتتر در جای مناسب این امر را برای شما تسهیل می کند.
• اگر هیسترکتومی شکمی برای شما انجام شده باشد ، پزشک درن هایی را در جدار شکم شما قرار می دهد تا از این طریق زخم های شما بهبود یابد.
• پس از گذشت یک روز نیاز است که کمی قدم بزنید ، با انجام این کار گردش خون شما تسهیل می یابد و لخته خون در پاهای ایجاد نمی شود.

عمل زهدان برداری چقدر طول می کشد ؟

این موضوع کاملا به صلاحدید پزشک ارتباط دارد ، بسته به وضعیت هر فرد 1 الی 3 ساعت زمانی است که برای انجام پروسیجر درمانی نیاز است. موضوعاتی که بر این امر دخیل هستند عبارتند از : اندازه رحم بیمار ، انجام اقدامات مکمل برای حذف جای زخم قبلی و برداشت اندام بیشتر بستگی دارد.

یائسگی هیسترکتومی چیست ؟

بسیاری از افراد می خواهند بدانند با حذف عضو مورد نظر چه اتفاقی برای آن ها می افتد. در جواب باید گفت که از آنجایی که درمان بیماری بر همه امور مقدم است ، بسیار طبیعی است اگر عملکرد نچرال بدن با اختلال مواجه شود. درست است که با انجام این پروسه فرد یائسه می شود اما آن چیزی که اهمیت دارد مداوا عضو بیمار است. پزشکان برای عارضه یائسگی بعد از هیسترکتومی تدبیرهای اندیشیده اند ، درمان جایگزینی هورمون روشی است که می توان از طریق آن بر مشکلات ناچیز یائسگی فائق آمد ؛ بنابراین جای نگرانی وجود ندارد . بهتر است تنها به سلامتی بیاندیشید.

ریکاوری هیسترکتومی چقدر طول می کشد ؟

از آنجایی که جراحی هیسترکتومی همراه با لاپاراسکوپیک انجام می شود ، میزان تهاجم بسیار کم بوده از این رو بیماران بعد از گذشت یک روز از انجام جراحی می توانند به منزل بازگردند. بیمار در صورتی که فعالیت شغلی او متشکل از فعالیت های فیزیکی سنگین نباشد ، می تواند کار خود را ظرف دو هفته بعد از عمل از سر بگیرد. مشاغلی که در آن فشار فیزیکی زیادی به بدن بیمار وارد می شود به دوره ریکاوری طولانی تری نیاز خواهند داشت. در جراحی باز، مدت زمان بیشتری در بیمارستان می ماند و دوره ریکاوری بعد از ترخیص ، تقریباً چهار تا شش هفته می باشد.
در هر دو حالت، حدوداً شش تا هشت هفته طول می کشد تا واژن بهبود کامل خود را به دست آورد. بنابراین در طول این مدت لازم است بیمار از مقاربت اجتناب کرده و اجسام سنگین را بلند نکند.

آیا هیسترکتومی تاثیری در رابطه جنسی دارد؟

جراحان تمام تلاش خود را می کنند تا طول واژن در زمان جراحی هیستروکتومی دست نخورده باقی بماند. آنها این کار را با هدف جلوگیری از کاهش سطح لذت بردن در رابطه جنسی انجام می دهند. هر چند بعد از این جراحی، انقباضات در رحم در طول ارگاسم دیگر اتفاق نمی افتد، ولی هنوز می توانید به ارگاسم رسیدن را تجربه کنید. در واقع، بسیاری از بیمارانی که تحت جراحی هیسترکتومی قرار گرفته اند گزارش داده اند که سطح لذت جنسی آنها بعد از این عمل، افزایش یافته است. علت این است که این عملیات جراحی مشکلات مربوط به دردناک بودن مقاربت از قبیل خونریزی های دائمی و سنگین را درمان می کند.

پاسخ به چند سوال مهم در خصوص هیسترکتومی

آیا می توان بدون رحم به صورت طبیعی زندگی کرد ؟

بعد از برداشتن رحم ، دیگر توانایی قاعدگی و فرزند آوری را نخواهید داشت ؛ به جز این موضوع مشکلی در سلامتی و روابط جنسی شما ایجاد نخواهد شد و می توانید زندگی معمول خود را داشته باشید.

آیا امکان پیوند رحم جدید بعد از هیسترکتومی وجود دارد ؟

در برخی از کشورهای خارجی امکان پیوند زدن رحم وجود دارد. اما باید بدانید که انجام این پروسه در حال حاضر در کشور ایران امکان پذیر نیست.

خانم ها در چه سنی باید هیستروکتومی انجام دهند ؟

به صورت کلی همه خانم ها به این جراحی نیاز ندارند. اما بررسی های انجام شده نشان می دهد که این جراحی یکی از پر تکرار ترین جراحی های زنان در سنین باروری به شمار می آید و میانگین سنی افرادی که تحت این عمل جراحی قرار می گیرند 42 سال است ؛ با این حال عمل برداشتن رحم تا سن 60 سالگی نیز قابل انجام است.

آیا در سنین پایین می توان رحم را برداشت ؟

تنها در شرایطی که مشکل جدی در بیمار وجود داشته باشد عمل برداشتن رحم در سنین کمتر از 35 سال توصیه می شود.

بعد از خارج کردن رحم ، اسپرم کجا می رود ؟

از آنجایی که بعد از خارج کردن رحم ، هیچ عضوی در انتهای واژن وجود ندارد ، مایع منی وارد شده به مرور از واژن خارج می شود.

درمان فیبروم با هیسترکتومی در چه شرایطی انجام می شود ؟

فیبروم ها توده های غیر سرطانی هستند که در نواحی مختلفی در رحم شروع به رشد می کنند. فیبروم ها از نظر محل قرارگیری در رحم و اندازه متفاوت هستند. از جمله علائم آن می توان به درد لگن ؛ یبوست و یا تکرر ادرار ، ناراحتی و درد در هنگام رابطه جنسی و دوره های قاعدگی سنگین و دردناک اشاره نمود. در شرایطی که خونریزی ناشی از این عارضه شدید باشد و فیبروم بسیار بزرگ باشد ، ممکن است پزشک توصیه به جراحی هیستروکتومی نماید.

تغذیه بعد از عمل هیسترکتومی

رعایت رژیم غذایی بعد از عمل برداشتن رحم اهمیت بسیاری دارد و به ریکاوری سریع تر افراد کمک می کند. دقت داشته باشید که یک رژیم غذایی سالم از افزایش وزن شما جلوگیری می کند و به بهبودی و ترمیم سریع تر بافت های بدن کمک می کند. در ادامه به نکات مهمی در همین خصوص اشاره شده است :

• در تغذیه بعد از عمل هیسترکتومی مصرف غذاهایی که سرشار از فیبر هستند ، توصیه می شود ؛ زیرا این گروه از مواد غذایی به حرکت بهتر روده های شما کمک می کند. از جمله غذاهای غنی از فیبر به مواردی مثل سبزیجات برگ دار ، زغال اخته ، گلابی ، آووکادو ، کلم بروکسل ، تمشک و جو می توان اشاره نمود.
• یکی از بخش های مهم و کمک کننده به ریکاوری افراد بعد از عمل برداشتن رحم ، نوشیدن مایعات است. حتما روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید و اگر به جای آب ، آبمیوه را ترجیح می دهید ، بهتر است از آب میوه های طبیعی مثل سیب و پرتقال استفاده کنید.
• مصرف غذاهای رنگارنگ نیز در رژیم غذایی پس از عمل هیسترکتومی توصیه می شود. می توانید از میان غذاهای قرمز ، توت فرنگی و فلفل قرمز را انتخاب نمایید و از میان غذاهای سبز ، بروکلی و فلفل سبز ؛ همچنین مصرف انبه و هویج می تواند انتخاب خوبی برای شما در این دوران باشد.
• در طی دوران نقاهت بعد از جراحی ، مصرف مرغ ، ماهی و تخم مرغ به دلیل پروتئین فراوانی که دارد ، توصیه می شود.
• شما بعد از این جراحی باید وزن متعادلی داشته باشید و از اضافه وزن جلوگیری کنید ؛ به همین دلیل لازم است رژیم غذایی شما کم چرب باشد.
• شیر و ماست کم چرب ، گوشت بدون چربی ، اسموتی های میوه ای باید بخشی از رژیم غذایی شما در دوره بهبودی عمل هیسترکتومی باشد.

سوالات رایج در مورد عمل جراحی هیسترکتومی

شایع ترین عوارض برداشتن رحم چیست ؟

برخی از شایع ترین عوارض جانبی هیسترکتومی عبارتند از خونریزی واژن (ممکن است تا شش هفته پس از جراحی رخ دهد)
اگر تخمدان های شما در زمان این پروسه برداشته شد ، ممکن است علائم یائسگی مانند :
• گرگرفتگی
• خشکی واژن
• از دست دادن میل جنسی
• مشکل در خواب (بی خوابی)

در آوردن رحم در بانوان چقدر رایج است ؟

سالانه حدود 300000 زن در ایالات متحده هیسترکتومی می شوند. این عمل دومین جراحی رایج در بین زنان (بعد از سزارین) است.

مزایای خارج کردن رحم چیست ؟

انجام این فرآیند می تواند به شما کمک کند تا زندگی آرام و بدون درد داشته باشید ، به خصوص اگر از درد دائمی لگن یا خونریزی شدید و نامنظم رنج می برید. اگر در معرض خطر سرطان رحم هستید ، هیسترکتومی در تهران با بهترین دکتر زنان ، می تواند این خطر را کاهش دهد و در بیشتر مواقع نجات دهنده باشد.

معایب برداشتن رحم چیست ؟

هیستروکتومی یک جراحی بزرگ با بهبودی ابدی است. خطرات و عوارض جانبی به همراه دارد که دائمی است. بسته به نوع جراحی که دارید ، می توانید یائسه شوید یا علائم یائسگی را تجربه کنید. همچنین بعد از عمل نمی توانید باردار شوید.

آیا در طول هیسترکتومی ، تخمدان ها برداشته می شوند ؟

فرایندی که در طول آن تخمدان ها برداشته می شوند، اوفورکتومی نام دارد. به طور کلی، وقتی هیسترکتومی برای درمان مشکلات غیر سرطانی در بیمارانی که هنوز وارد دوره یائسگی نشده یا سن آنها کمتر از 55 سال است انجام می شود، تخمدان ها در صورت سالم بودن، دست نخورده باقی خواهند ماند و برداشته نمی شوند. البته، در هر مورد، پزشک بنا به تشخیص خود، مناسب ترین تصمیم را اتخاذ خواهد کرد.

آیا در طول هیسترکتومی لوله های فالوپ برداشته می شوند؟

مطالعات نشان می دهد که برخی سرطان های تخمدان در لوله های فالوپ شروع می شوند. بر این اساس، جراح برای کاهش خطر شیوع سرطان به تخمدان ها، برداشتن لوله های فالوپ را توصیه می کند.

آیا بعد از جراحی هیسترکتومی یائسه می شویم؟

اگر تخمدان ها برداشته نشده باشند، یائسه نمی شوید. البته، اگر هیستروکتومی در طول دوره پیش یائسگی یعنی سال های منتهی به یائسگی انجام شود، در طول این دوره، تولید هورمون های تولید مثل کاهش پیدا می کند و همین امر باعث می شود که یائسگی، چند ماه تا یک سال جلو بیافتد.

آیا بعد از هیسترکتومی ، فرکانس صدا تغییر پیدا می کند ؟

تغییر فرکانس صدا، رشد مو یا تغییر در خلق و خو هیچ ارتباطی با رحم یا دهانه رحم ندارد. اگر در دوره پیش یائسگی به سر می برید یا نوسانات خلق و خو قبل از هیسترکتومی در شما اتفاق افتاده است، بعد از جراحی، تغییر چندانی در این موارد رخ نخواهد داد.